Smaczna kuchnia

Jajka przez wiele lat cieszyły się złą opinią. Mówiono, że mają dużo cholesterolu i nie można ich jeść zbyt wiele. A tu zbliża się Wielkanoc, której jajko jest jednym z głównych bohaterów. To możemy jeść jajka, czy nie?...

Powiedzmy sobie jasno - jajka to prawdziwa bomba pełna... wartości odżywczych!

Wartość odżywcza jajka

• Jajko to źródło wzorcowego (czyli idealnego) białka, które zawiera wszystkie aminokwasy nam potrzebne.
• Duża wartość odżywcza jajek związana jest z tym, że zawierają one witaminy A, E, D, E, K i witaminy z grupy B oraz składniki mineralne: fosfor, potas, wapń, żelazo, magnez, selen.
• Dodatkowo w żółtku obecna jest luteina, substancja bezcenna dla naszych oczu - obniża ona ryzyko wystąpienia jaskry oraz zwyrodnienia plamki żółtej, chroni oczy przed promieniowaniem UVA i UVB.
• W żółtku obecny jest też tłuszcz, o stosunkowo korzystnym składzie. Tworzą go bowiem m.in. potrzebne dla naszego organizmu nienasycone kwasy tłuszczowe, w tym również kwasy z rodziny omega-6 i omega-3, których sami nie produkujemy.

Co z tym cholesterolem

To prawda, że jajko zawiera sporo cholesterolu, ale nie jest on tak szkodliwy jak sądzono:

• w żółtku obok cholesterolu obecna jest lecytyna, substancja która reguluje poziom cholesterolu w organizmie, zapobiegając jego odkładaniu w naczyniach krwionośnych;
• obecnie uważa się, że na wzrost ilości cholesterolu we krwi większy wpływ mają nasycone kwasy tłuszczowe niż sam cholesterol pochodzący z pożywienia;
• zawartość cholesterolu w naszym organizmie zależy od wielu czynników (wieku, płci, wagi, stylu życia, skłonności genetycznych). Są osoby wręcz objadające się jajkami, a ich cholesterol pozostaje w normie.

Ile jajek jeść w tygodniu

• Zdaniem dietetyków zdrowa osoba może zjeść 4 jajka tygodniowo, przy czym wliczamy w to jajka dodane do potraw (m. in. naleśników, makaronu, biszkoptów, kremów, lodów, majonezu). Niektórzy naukowcy uważają, że jajko możemy jeść praktycznie codziennie.
• Osoby z podwyższonym cholesterolem lub cierpiące na choroby układu krążenia powinny się ograniczyć do 1-2 jajek tygodniowo.
• Teoretycznie bez limitów można jeść białko, ale uwaga na alergie...

Uczulające białko

• Białko jajek (chodzi mi tutaj o „białą" część jajka) jest bardzo silnym alergenem. Dlatego nie powinno się go podawać dzieciom przed ukończeniem 11-12 miesiąca życia.
• Często mówi się, że jajko ugotowane na twardo jest bezpieczne dla alergików. To nie do końca prawda. Zależy na jaki konkretnie rodzaj białka ( z chemicznego punktu widzenia) jesteś uczulony. Białka najbardziej uczulające (owoalbumina i owomukoid) są odporne na działanie wysokiej temperatury i nawet po ugotowaniu „na twardo" zachowują swoje alergenne właściwości.

Na miękko, czy jajecznica?

• Najzdrowsze są jajka poddane krótkiej obróbce termicznej. Pierwsze miejsce pod względem zachowania wartości odżywczej należy do jajek na miękko, dalsze miejsca zajmują jajka ścięte na parze, jajka sadzone, jajecznica (lekko wysmażona, tak żeby białko się ścięło, a żółtko zostało lekko płynne).
• Jajko gotowane ponad 10 min zmniejsza swoją wartość odżywczą o prawie połowę, jego białko będzie twarde i trudniejsze do strawienia, a wokół żółtka powstanie nieapetyczna sina obwódka.
• Jajka na miękko gotuj 2-3 min, na twardo maksymalnie do 9 min.

Dla kogo jajka są wskazane?

• Jajka są szczególnie wskazane w żywieniu dzieci i młodzieży (czyli w okresie wzrostu i rozwoju). Zaleca się je również w żywieniu osób starszych. Starsi ludzie z reguły nie mają dużego apetytu, a jajko jest małą porcją pełną skoncentrowanych wartości odżywczych.
• Jajka mogą się również znaleźć w diecie osób odchudzających się, ponieważ zawierają dosyć mało kalorii. Jedna sztuka o wadze ok. 50 g dostarcza 75 kcal. Jeszcze mniej kalorii zawiera samo białko, stąd czasem w dietach redukcyjnych zalecane jest stosowanie samych białek.
• Pamiętajmy jednak, że jajka należą do produktów zakwaszających organizm łączmy je więc zawsze z warzywami (pomidor, szczypiorek).

Znakowanie

Zgodnie z przepisami jajka muszą być stemplowane. Pierwsza cyfra podana na skorupce  oznacza sposób chowu kur:

• 0 - chów ekologiczny
• 1 - chów wolnowybiegowy
• 2 - chów ściółkowy
• 3 - chów klatkowy