Zdrowie i uroda

Batat to inaczej słodki ziemniak, patat, wilec ziemniaczany, jam. Można go coraz częściej spotkać w naszych sklepach. W Polsce przeważnie są odmiany o czerwono-fioletowej skórce i pomarańczowym środku. Za granicą znane są bataty o żółtej, czerwonej, bordowej oraz fioletowej skórce. Równie kolorowy może być miąższ patata: biały, kremowy, żółty, pomarańczowy, bordowy lub fioletowy. Oryginalnie jest to warzywo strefy tropikalnej, jednak da się go również uprawiać w Polsce.

Wartość odżywcza

Pod względem składu chemicznego bataty są zbliżone do ziemniaków. Zawierają jednak więcej cukrów (w tym około 19% skrobi), stąd ich lekko słodkawy posmak.

Swój pomarańczowożółty kolor zawdzięczają obecności beta-karotenu, z którego w naszym organizmie powstaje witamina A. Witamina ta wspomaga pracę układu odpornościowego, uczestniczy w procesach widzenia, bierze udział w tworzeniu się plemników oraz należy do przeciwutleniaczy chroniących organizm przed niekorzystnym działaniem wolnych rodników. Co więcej, beta-karoten obecny w batatach korzystnie działa na stan skóry.

Inną witaminą obecną w batatach jest kwas foliowy (czyli witamina B9), który warunkuje prawidłowe działanie układów krwiotwórczego i nerwowego. Jego obecność jest szczególnie ważna i pożądana u kobiet planujących zajść w ciążę oraz już w ciąży będących i karmiących piersią, jak również wśród osób cierpiących na anemię (niedokrwistość megaloblastyczną).

Wśród składników mineralnych obecnych w batatach wymienić należy zwłaszcza:

• potas, który usuwa nadmiar wody z organizmu i reguluje pracę serca,
• wapń odpowiadający za twardość kości, ale również prawidłową pracę serca,
• magnez, biorący udział w przewodnictwie nerwowym, odpowiadający za kurczliwość mięśni.

Co ciekawe, bataty stanowią źródło pełnowartościowego białka. Tego białka nie ma bardzo dużo (bo od 1-9% całkowitej masy), ale za to zawiera ono praktycznie wszystkie aminokwasy, w tym również niezbędne nam aminokwasy egzogenne.

Bataty zawierają niewiele tłuszczu, przy czym dominujące są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe: linolowy (należący do rodziny omega-6) i linolenowy (rodzina omega-3).

Komu szczególnie polecane są bataty?

Batat to wartościowe warzywo, stąd lista osób, którym można go polecić jest dosyć długa. Bataty powinny się znaleźć w diecie sportowców, osób zagrożonych/cierpiących na nadciśnienie, kobiet ciężarnych i mam karmiących piersią, osób cierpiących na niedokrwistość megablastyczną, wegan, mężczyzn (powstawanie plemników!).

Mogą go również jeść diabetycy, ponieważ ma niski indeks glikemiczny. Istnieją badania dowodzące, że regularne stosowanie batatów w diecie pomaga ustabilizować poziom cukru we krwi oraz obniżyć insulinooporność.

Bataty w kuchni

Bataty są warzywem, które możemy jeść na różne sposoby. Można je upiec jak frytki, można z nich zrobić zupę krem, można też podsmażyć je z innymi warzywami i podawać na ciepło zamiast surówki do obiadu.

Przepis na nietypowego burgera z batatami i indykiem (na podstawie http://www.ncsweetpotatoes.com/recipe/sweet-potato-turkey-burgers/)

Składniki: 2 filiżanki ugotowanych, pogniecionych słodkich ziemniaków, około 0,5 kg mielonego mięsa z indyka, ½ filiżanki drobno posiekanej cebulki, szczypta soli, ½ łyżeczki mielonego kminu rzymskiego + tłuszcz do smażenia.

Wykonanie: wymieszaj wszystkie składniki (poza tłuszczem), uformuj burgery, smaż na dobrze rozgrzanym tłuszczu. Takie burgery możesz również upiec w piekarniku w 200˚C przez około 15-20 minut.