Zdrowie i uroda

Kiedy zaczynamy przybierać na wadze zbliżając się do czterdziestych urodzin, często tłumaczymy to spowolnionym metabolizmem albo spowolnioną przemianą materii. Czy metabolizm faktycznie zwalnia z wiekiem?

Co to jest metabolizm i przemiana materii

W naszym organizmie nieustanie przebiega całe mnóstwo procesów. Mięśnie się kurczą i rozkurczają. Serce pompuje krew. Gruczoły produkują hormony. W przewodzie pokarmowym zachodzi trawienie. Oddychamy. Wszystkie te powyższe, i wiele innych, procesy przebiegają, ponieważ w organizmie bezustannie zachodzą reakcje chemiczne. I metabolizm jest właśnie połączeniem wszystkich procesów chemicznych, które pozwalają organizmowi utrzymać funkcje życiowe. Słowo metabolizm ma bardzo zbliżone znaczenie do pojęcia przemiana materii. Przy czym przemiana materii odnosi się do energii potrzebnej człowiekowi do funkcjonowania w danej jednostce czasu. Dokładnie rzecz biorąc wyróżniamy dwa rodzaje przemiany materii:

• podstawową przemianę materii (PPM) – która oznacza ilość energii potrzebnej człowiekowi w stanie spoczynku, zakłada się, że człowiek ten jest wyspany, nie jadł niczego od co najmniej 10 godzin i przebywa w temperaturze pokojowej;
• całkowitą przemianę materii (CPM) – która dotyczy całości energii, jaką zużywamy w ciągu dnia; w tym wydatki energetyczne z PPM.

Od czego zależy poziom podstawowej przemiany materii

Podstawowa przemiana materii stanowi pomiędzy 45% a 75% całkowitej przemiany materii.

PPM zależy między innymi od:

• rozmiaru naszego ciała (masy ciała, wzrostu) – im większy rozmiar, tym więcej mamy komórek, które potrzebują energii do życia;
• płci, a dokładniej rzecz biorąc zawartości tkanki mięśniowej – z reguły panowie mają więcej mięśni, a te potrzebują więcej energii, niż tkanka tłuszczowa, która jest charakterystyczna dla pań;
• hormonów produkowanych przez tarczycę – ich niedobór spowalnia przemianę materii (i tyjemy), nadmiar ją podkręca (nadmiernie chudniemy);
• ciąży – w określonych trymestrach organizm kobiety zużywa więcej energii na produkcję nowych komórek;
• dnia cyklu u kobiet – PPM zazwyczaj odrobinę wzrasta w drugiej połowie cyklu;
• klimatu w jakim mieszkamy;
• niektórych leków.     

Czy metabolizm zwalnia z wiekiem?

Najnowsze badania podważyły popularną przez lata teorię, że metabolizm zwalnia z wiekiem. Okazało się, że u dorosłych pomiędzy 20. a 60. rokiem życia tempo metabolizmu pozostaje na stałym poziomie. Odrobinę zwalnia po 60-dziesiątce, a u 90-latków jest wolniejsze o około 25%.

Z czego więc wynika nasza skłonność do tycia około 40. roku życia? Przeważnie z naszego trybu życia. Siedząca praca, przemieszczanie się za pomocą pojazdów, a nie na własnych nogach, wieczorne zaleganie na kanapie i wieczne podjadanie, powodują, że maleje ilość tkanki mięśniowej w organizmie, a wzrasta zawartość tłuszczu. Im jesteśmy młodsi tym więcej popełniamy tzw. spontanicznej aktywności ruchowej (gestykulowanie, machanie nogą kiedy siedzimy, chodzenie, zabawa z psem), z czasem się wyciszamy i tak układamy sobie życie, żeby się nie narobić. Zatem jeżeli zmienimy nasze nawyki i włączymy do codziennej rutyny aktywność fizyczną, mamy dużą szansę, żeby nie przytyć. Ważne jest również, żeby część ćwiczeń była z obciążeniem, ponieważ mniej więcej po 40. roku życia to obciążenie pozwala zachować wysoką zawartość tkanki mięśniowej w organizmie.