Zdrowie i uroda

Choroba Parkinsona (CP) to schorzenie zwyrodnieniowe mózgu, polegające na stale postępującym zaniku komórek nerwowych odpowiadających za pracę mięśni zależnych od woli człowieka i koordynację ruchową.

Przyczyny i objawy choroby

Dotychczas nie ustalono przyczyny choroby Parkinsona. Zakłada się, że mogą ją powodować czynniki genetyczne oraz tzw. czynniki zewnętrzne, z którymi chory ma codzienny kontakt (np. substancje obecne w otoczeniu, w żywności lub powstające podczas infekcji). Każdy pacjent choruje inaczej. Szeroki jest nawet przedział wieku zachorowania (od 30. do 80. roku życia). Do typowych pierwszych objawów choroby należą: pogorszenie sprawności, drżenie, spowolnienie, zaburzenia równowagi. Czasem dochodzi do trudnego do wyjaśnienia bólu barku lub całej ręki.

Dieta jako czynnik wspomagający leczenie

W walce z chorobą Parkinsona główną rolę odgrywa leczenie farmakologiczne, jednak odpowiedni sposób żywienia stanowi ważny element wspomagający. Dieta ma dostarczać wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego działania organizmu chorego, utrzymywać prawidłową masę ciała oraz zapobiegać interakcji składników pokarmowych z lekami.

W początkach choroby Parkinsona nie stosuje się specjalnej diety, należy jeść zgodnie z zasadami zdrowego żywienia. Aczkolwiek warto zauważyć, że chorzy na Parkinsona często mają obniżone ciśnienie krwi, zatem, o ile nie występują u nich problemy z układem krążenia, nie muszą oni ograniczać ilości soli kuchennej w swojej diecie.

Kaloryczność diety

Chorzy na Parkinsona często znacząco chudną. Istnieje tego kilka powodów: trudności w gryzieniu i przełykaniu, zaburzenia w odczuwaniu smaku, zaburzenia pracy jelit, zwiększony metabolizm spowodowany chociażby drżeniem mięśni. Osoby cierpiące na tę chorobę mogą mieć większe zapotrzebowanie energetyczne, niż zdrowe osoby w tym samym wieku.  W sytuacji nadmiernej utraty masy ciała należy zwrócić szczególną uwagę na kaloryczność diety. W przypadku problemów z żuciem i przełykaniem, potrawy powinny być półpłynne lub miękkie i wilgotne. Poleca się: zupy kremy, budynie, nie tylko mleczne, ale również mięsne, puree warzywne, przeciery i soki warzywne, owocowe lub warzywno-owocowe.

Zaparcia

Osoby chorujące na Parkinsona często cierpią na zaparcia, przeważnie będące wynikiem osłabienia mięśni jelit. Bardzo ważne jest tutaj dostarczenie przynajmniej 30 g błonnika pokarmowego dziennie, ponieważ wspomaga on pracę przewodu pokarmowego. W diecie powinny znaleźć się otręby pszenne (mogą być w postaci zmiksowanej, jako na przykład koktajl owocowo-otrębowy na jogurcie), czy kompoty z owoców suszonych. Pracę jelit poprawiają również: miód, kefir, jogurt, siemię lniane, oliwa. Dodatkowo w walce z zaparciami kluczowe jest przyjmowanie odpowiedniej ilości wody.

Białko

U osób cierpiących na Parkinsona istotne jest prawidłowe spożycie (0,8 g/kg m.c.) białka o wysokiej wartości odżywczej. Białko jest kluczowe dla budowy i odbudowy organizmu, a jednocześnie zbyt duża jego ilość może zmniejszyć działanie leków. Chodzi tu zwłaszcza o lewodopę, jeden z podstawowych leków stosowanych w Parkinsonie. Należy ona do aminokwasów. Aminokwasy są również cegiełkami budującymi białka. Aminokwasy z jelita dostają się do mózgu dzięki odpowiednim przenośnikom. Aminokwasy pokarmowe i lewodopa konkurują ze sobą o miejsce na takim przenośniku. Jeżeli więc chory zje wysokobiałkowy posiłek i w tym samym czasie przyjmie lek, istnieje duże prawdopodobieństwo, że lewodopa gorzej zadziała. Stąd niezwykle ważne jest przestrzeganie czasu przyjmowania tego lekarstwa. Najlepiej przyjmować je 0,5 godziny przed posiłkiem lub 2 godziny po posiłku i popijać wodą. Jeżeli lek przyjmowany na czczo wywołuje nudności, można przyjmować go jednocześnie z owocem lub sokiem. Żywność bogata w białko (wędliny, mięso, ryby, jaja) powinna stanowić maksymalnie 1/3 zawartości talerza. Istnieją dwa schematy przyjmowania białka: albo produkty w nie bogate powinny być rozłożone równomiernie pomiędzy poszczególnymi posiłkami, albo spożywane wieczorem. Schemat żywienia należy ustalić konsultując się z lekarzem.

Witaminy

Stosowanie lewodopy zwiększa zapotrzebowanie na kwas foliowy i witaminę B12. Kwas foliowy jest obecny m.in. w: pietruszce (zarówno natce, jak i korzeniu), brokułach, szpinaku, sałacie, truskawkach, białej fasoli, ciecierzycy, jajach kurzych. Witamina B12 występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego.

Przeciwutleniacze

Osobom chorym na Parkinsona zaleca się również jedzenie żywności bogatej w:

• koenzym Q10 – występujący w podrobach (nerkach, wątrobie, sercu, śledzionie), rybach (m.in w sardynkach, makreli, łososiu);
• glutation – w jego przypadku zjadać należy żywność zawierającą elementy, z których glutation może zostać wyprodukowany przez organizm człowieka; chodzi tu o owoce i warzywa (niepoddane obróbce termicznej), takie jak: awokado, kapusta, brokuły, cebula, szpinak, czosnek, szparagi, melon, pomidory, marchew, grejpfruty, pomarańcze, cukinia, truskawki;
• w kurkuminę obecną w kurkumie.