Zdrowie i uroda

Selen to niezbędny dla nas pierwiastek śladowy. Naturalnie obecny w glebie, przy czym występuje w niej w różnych stężeniach, w zależności od obszaru geograficznego. Dostarczamy go sobie z pokarmem. Jednak w zależności od rejonu świata, w którym żyjemy, żywność przez nas jedzona może być bogata lub uboga w selen. W Polsce niedobory selenu są dosyć powszechne.

Występowanie selenu

Dobrym źródłem selenu jest przeważnie żywność bogata w białko. Wymienić tu należy drób, mięso i ryby, szczególnie dobry magazyn tego pierwiastka to podroby (zwłaszcza nerki). Warzywa i owoce nie są uznawane za wartościowe źródło selenu, wyjątek stanowić mogą czosnek, grzyby oraz suche nasiona roślin strączkowych.

Jako doskonałe źródło selenu często wymienia się orzechy brazylijskie. Rzeczywiście, mogą one nim być, ale nie muszą. Dobrym źródłem selenu są orzechy brazylijskie pochodzące z Peru. Przed kupnem orzechów, najlepiej sprawdzić ich miejsce pochodzenia.

Rola selenu w organizmie

Selen:

• Poprawia odporność naszego organizmu, zwiększając produkcję przeciwciał oraz pobudzając do pracy fagocyty.
• Współdziałając z witaminą E chroni serce i usprawnia pracę układu krążenia.
• Odgrywa rolę w zapobieganiu niektórym nowotworom, m.in.: piersi, płuc, jelita grubego i prostaty. Posiada działanie przeciwutleniające, chroni komórki przed wolnymi rodnikami, ogranicza namnażanie się komórek rakowych oraz przeciwdziała mutacjom.
• Jest również niezbędny do prawidłowej pracy tarczycy. Jego niedobór może przyczynić się do rozwoju choroby Hashimoto.
• Wiąże metale ciężkie (kadm, ołów, arsen, rtęć, tal), dzięki czemu ma działanie odtruwające.
• Naturalizuje działanie aflatoksyny.
• Wykazuje działanie przeciwwirusowe.

Selen a koronawirus

Międzynarodowy zespół naukowców stwierdził związek między wskaźnikiem wyleczenia z COVID-19 a suplementacją selenem w Chinach. Przeanalizowano dane dotyczące liczby zachorowań i dochodzenia do zdrowia chorych cierpiących na Covid-19; stwierdzono, że w rejonach, w których występuje wysokie stężenie selenu w diecie pacjenci łatwiej dochodzili do zdrowia po przebytej chorobie. W prowincji, w której spożycie selenu należy do najniższych na świecie, śmiertelność z powodu Covid-19 była niemal pięć razy wyższa niż średnia krajowa.

Należy zdawać sobie sprawę, że w powyższych badaniach nie brano pod uwagę wieku, czy chorób współistniejących. Stąd potrzeba dalszych analiz.

Pojawiają się również doniesienia sugerujące, że selenin sodu (będący suplementem diety) może zmniejszać ryzyko śmierci u pacjentów zakażonych koronawirusem. Prawdopodobnie selenin sodu ogranicza namnażanie się wirusa. Ponadto, związek ten ma również zmniejszać ryzyko powstawania zakrzepów w naczyniach krwionośnych. Podkreślić należy, że powyższe założenia to na razie hipotezy naukowe, wymagające badań klinicznych.

Nadmiar selenu

Rzadko dochodzi do ostrego zatrucia selenem występującym w diecie. Natomiast może dojść do niebezpiecznego nadmiaru tego pierwiastka w organizmie w wyniku niekontrolowanego przyjmowania suplementów diety. Pierwszymi objawiamy selenozy (czyli przewlekłego zatrucia selenem) są: metaliczny posmak w ustach oraz czosnkowy oddech, a do tego nadmierna potliwość, bóle mięśni i objawy ze strony układu pokarmowego. Następnie może dojść do łamliwości, a nawet utraty paznokci, wypadania włosów, depresji i niestabilności emocjonalnej.  

Maksymalny bezpieczny poziom spożycia selenu dla ludzi dorosłych to 300 µg/dobę. Przed rozpoczęciem suplementacji (oraz w jej trakcie, jeżeli trwa ona dłużej) należy zbadać poziom selenu w organizmie.