Zdrowie i uroda

Krzem należy do pierwiastków śladowych, czyli składników, których nasz organizm potrzebuje w niewielkich ilościach, ale bez nich nie jest w stanie prawidłowo funkcjonować. Krzem to pierwiastek bardzo powszechny w przyrodzie, jednak w odniesieniu do diety rzadko się o nim mówi, a szkoda, bo ma znaczenie zarówno dla zdrowia, jak i dla urody.

Krzem – funkcja w organizmie

Krzem odgrywa w organizmie bardzo różne role:

• uczestniczy w prawidłowej pracy układu odpornościowego;
• odpowiada za wysoką gęstość kości;
• korzystnie wpływa na tkankę łączną;
• zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby Alzheimera;
• chroni przed procesami starzenia, które pogarszają pracę mózgu;
• chroni przed nadmiarem aluminium w organizmie;
• wchodzi w skład kolagenu, elastyny oraz glikozaminoglikanów (w tym kwasu hialuronowego) – tym samym poprawia nawilżenie i elastyczność skóry.

Niedobory krzemu

Niedobory krzemu mogą prowadzić do:

• osteoporozy;
• problemów ze stawami;
• osłabienia pracy śledziony;
• miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca;
• suchej skóry z objawami starzenia;
• łamliwych włosów i paznokci.

Na niedobory krzemu narażone są osoby starsze, osoby niedożywione, stosujące restrykcyjne diety, jak również te, które jedzą głównie wysoko przetworzoną żywność, a unikają produktów pełnoziarnistych, owoców i warzyw.

Nadmiar krzemu  

Nadmiar krzemu w organizmie nie występuje przy normalnej, prawidłowo zbilansowanej diecie. Natomiast długotrwałe i nasilone zażywanie dużych dawek preparatów zawierających krzem, może przyczyniać się do rozwoju kamicy moczowej i negatywnie działać na nerki.

Zalecane spożycie krzemu

Krzem nie jest ujęty w normach żywienia dla populacji polskiej. Może to być spowodowane faktem, że długo uważano go za pierwiastek obojętny dla naszego organizmu. Ponadto, teoretycznie powinniśmy dostarczać go sobie z pożywieniem w wystarczających ilościach, ale nie jest to do końca zgodne z rzeczywistością, ponieważ krzem jest bardzo słabo przyswajalny. Zaledwie około 1-3% krzemu dostarczanego z jedzeniem jest wchłaniane przez organizm.

Literatura światowa zaleca spożywać około 25 mg krzemu/dobę. Istnieją też publikacje mówiące o ilości pomiędzy 20 g a 50 g krzemu na dzień.

Skąd brać krzem

Rodzimy się z 7 g krzemu w organizmie. Z czasem jego ilość się zmniejsza.

Krzem dostarczamy sobie z jedzeniem. Dieta zachodnia, uboga w rośliny, dostarcza mało krzemu; jego spożycie wynosi od 13 do 62 mg na dzień. Tymczasem mieszkańcy Chin spożywają nawet do 139 g krzemu na dobę, a Indii do 204 g na dobę.

Jednak krzem charakteryzuje się słabą przyswajalnością, zwłaszcza w przypadku produktów roślinnych. Czyli jego wysokie spożycie wcale nie musi oznaczać dobrego wysycenia organizmu krzemem. Uważa się, że najlepiej przyswajalną postacią krzemu jest kwas ortokrzemowy; występuje on w wodzie pitnej i piwie.

Głównymi źródłami krzemu są zboża (zwłaszcza jęczmień i owies), ryż i piwo (szczególnie to bezalkoholowe). Krzem występuje również w wybranych wodach leczniczych i warzywach (marchwi, burakach, cebuli, ziemniakach, fasoli), owocach (bananach, ananasach, mango) oraz roślinach zielarskich (skrzypie polnym, miodunce plamistej, rdestowcu ostrokończtystym).

Biorąc pod uwagę niską przyswajalność krzemu, czasem można wspomóc się jego suplementacją. Jednak zanim sięgniemy po preparaty krzemu, należy wykonać badanie na zawartość krzemu we krwi.