Zdrowie i uroda

Dieta bezglutenowa jest nieustająco modnym trendem. Stosują ją osoby, nie tylko chorujące na celiakię, w przypadku których odstawienie glutenu to konieczność, ale również cierpiący na inne schorzenia oraz ślepo podążający za modą. Dieta wykluczająca gluten bywa stosowana w leczeniu autyzmu, zespole jelita drażliwego, czy choroby Hashimoto, aczkolwiek wskazania medyczne do wdrożenie tego modelu żywienia nie są jednoznaczne.

Dobrze zdawać sobie sprawę, że przejście na dietę bezglutenową to nie tylko zwykłe odstawienie pszennego chleba i bułek. Sposób żywienia zmienia się bardzo mocno i grozi niedoborami pokarmowymi.

Krótka charakterystyka diety bezglutenowej

W diecie bezglutenowej z żywienia wyklucza się żywność zawierającą pszenicę, jęczmień, żyto oraz zanieczyszczony nimi owies. Żywność taka jest oznakowana symbolem przekreślonego kłosa i albo nie zawiera glutenu, albo zawiera go w dopuszczalnym poziomie nieszkodliwym dla chorych na celiakię.

Niedobory pokarmowe spowodowane dieta bezglutenową

Do witamin oraz składników mineralnych, których najczęściej brakuje w diecie osób niejedzących glutenu, należą: witaminy D*, B₁₂ i kwas foliowy oraz wapń i żelazo, a w mniejszym stopniu magnez, cynk, miedź i selen.

Długotrwały niedobór każdego z tych składników może negatywnie odbić się na organizmach osób stosujących dietę bezglutenową. Niedobór:

• witaminy D prowadzi do krzywicy u dzieci i niemowląt, a u dorosłych do odwapnienia kości, czy osteoporozy;
• witaminy B₁₂ prowadzi do niedokrwistości, zaniku błony przewodu pokarmowego oraz zmian zwyrodnieniowych rdzenia kręgowego;
• kwasu foliowego prowadzi do niedokrwistości;
• wapnia prowadzi do zmian w układzie kostnym, takich jak w przypadku niedoborów witaminy D, a ponadto do zaburzeń pracy serca, układu nerwowego oraz mięśni;
• żelaza prowadzi do niedokrwistości;
• magnezu prowadzi do zaburzeń krążenia, pracy serca, nadpobudliwości, spadku odporności;
• cynku prowadzi do pogorszenia stanu skóry i włosów, spadku odporności;
• miedzi prowadzi do niedokrwistości;
• selenu zwiększa ryzyko zachorowania na choroby układu krążenia i nowotwory.

Unikanie niedoborów w diecie bezglutenowej

Osoby zaczynające bezglutenowy sposób żywienia, często opierają swoja dietę o powszechnie dostępne, gotowe produkty na bazie kukurydzy i ryżu. Tacy konsumenci często nie zdają sobie sprawy, że te tanie zboża zawierają mniej składników odżywczych niż droższe: amarantus (szarłat), miłka abisyńska (teff), czy komosa ryżowa (quinoa). Te trzy ostatnie składniki powinny stanowić trzon żywności zbożowej w diecie bezglutenowej. Ich regularne stosowanie zmniejszy prawdopodobieństwo wystąpienia niedoborów żywieniowych. Zdaję sobie sprawę, że produkty te są drogie, zwłaszcza w sklepach stacjonarnych. Warto jednak zadać sobie trochę trudu i poszukać ich na przykład w hurtowniach spożywczych, gdzie będzie trzeba kupić ich większą ilość, ale w niższej cenie.

* Należy zauważyć, że niedobory witaminy D dotyczą większości naszej populacji, niezależnie od sposobu żywienia.