Zdrowie i uroda

Dietetycy alarmują, że zarówno wysokie spożycie tłuszczów, jak i ich skład oraz forma występowania, nie są obojętne dla zdrowia konsumentów. Badania epidemiologiczne odnośnie współzależności diety i występowania chorób pokazały bez wątpliwości, że ryzyko choroby wieńcowej wzrasta proporcjonalnie do spożycia kwasów tłuszczowych typu trans pochodzenia przemysłowego. Są one bardzo szkodliwe dla zdrowia i to niestety na różne sposoby....

Izomery trans a zdrowie człowieka

Obecność izomerów trans kwasów tłuszczowych w diecie powoduje:

• wzrost zawartości we krwi szkodliwego cholesterolu LDL oraz obniżenie korzystnego cholesterolu HDL;
• wzrost zawartości we krwi czynnika przyczyniającego się do rozwoju niedokrwiennej choroby serca;
• w dłuższym okresie - wzrost ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2;
• zwężanie naczyń krwionośnych przyczyniające się do niedotlenienia serca;
• zaburzenia widzenia i działania systemu nerwowego;
• zaburzenia rozwoju płodu oraz rozwoju niemowląt;
• ograniczenie rozrodczości (nieprawidłowo zbudowane plemniki, skrócony okres ciąży w wyniku mniejszego poziomu hormonów);
• otyłość.

Czy wszystkie izomery trans są szkodliwe?

Nie wszystkie izomery trans kwasów tłuszczowych są szkodliwe dla zdrowia.

Przykład: izomery trans sprzężonych dienów kwasów tłuszczowych, takie jak sprzężony kwas linolowy (CLA).

Występowanie CLA: mięso przeżuwaczy (wołowina, jagnięcina) oraz ich mleko.

Działanie CLA: antynowotworowe, przeciwmiażdżycowe, przeciwcukrzycowe.

Zagrożenie dla zdrowia człowieka stanowią przed wszystkim kwasy tłuszczowe trans powstałe w wyniku przemysłowego przetwarzania żywności, natomiast te występujące naturalnie (są co prawda dosyć rzadkie), nie sprzyjają rozwojowi chorób.

Jak powstają szkodliwe izomery trans

Izomery trans kwasów tłuszczowych powstają podczas utwardzania olejów roślinnych (które naturalnie w temperaturze pokojowej są płynami). Ten proces technologiczny jest powszechnie wykorzystywany w przemyśle spożywczym. Powstają wówczas szkodliwe dla zdrowia tłuszcze trans. W ten sposób otrzymujemy np. twarde margaryny, ale nie tylko.

Występowanie szkodliwych izomerów trans

• żywność typu fast-food,
• frytki (zarówno z „fast-foodów", jak i obecne w sklepach do zrobienia w domu),
• popcorn,
• produkty cukiernicze: herbatniki, biszkopty, croissanty, wafelki, kupne ciasta,
• twarde margaryny (sprzedawane w kostkach, przed wszystkim do pieczenia),
• koncentraty zup i sosów (kostki bulionowe, zupy w proszku),
• płatki śniadaniowe,
• źle przeprowadzony procesu smażenia w domu (przeczytaj artykuł „Czy smażenie szkodzi")

Zawartość izomerów trans kwasów tłuszczowych może być bardzo różna w w/w produktach.

Jak unikać szkodliwych izomerów trans

Oczywiście ograniczając spożycie głównych produktów (tych w/w), w których często występują w dużych ilościach. Jednak całkowite wyeliminowanie tłuszczy typu trans z naszej diety jest niemożliwe bez wprowadzenia swego rodzaju rewolucji żywieniowej.

Producenci w Polsce nie mają obowiązku podawania na etykiecie ile tłuszczu trans jest w produkcie. Nazwa izomer trans może być zastąpiona określeniem „tłuszcz uwodorniony" lub „częściowo uwodorniony".

Niska i stosunkowo bezpieczna zawartość tłuszczów trans nie przekracza 1,5 g w 100 g produktu.

dr Anna Kulikowska, Doradca Żywieniowy; specjalista z zakresu dietetyki i żywienia oraz jakości surowców i produktów spożywczych. Aktywnie promuje zdrowy styl odżywiania poprzez liczne publikacje, w tym docierające do szerokiego grona odbiorców informacje w internecie. Umiejętnie łączy teorię z praktyką pokazując jak w oparciu o ogólnodostępne produkty spożywcze komponować dobrze zbilansowane posiłki odpowiednie dla osób w zależności od wieku, stanu zdrowia i trybu życia.

Jeśli masz pytania do naszego eksperta, pisz na adres: doradcazywieniowy@indykpol.pl