Zdrowie i uroda

Od dłuższego czasu spotykam się ze stwierdzeniem: „jeżeli witamina C, to tylko lewoskrętna”. W internecie można również przeczytać, że tylko lewoskrętna witamina C posiada właściwości lecznicze, jest naturalna, świetnie przyswajalna przez organizm człowieka. Zaś witamina C prawoskrętna działa słabo, albo wcale i producenci, sprzedając ją, próbują nas „nabić w butelkę”. Taka jest siła mitów żywieniowych! Bowiem,witamina C lewoskrętna nie istnieje.

Witamina C (kwas L-(+)-askorbinowy) jest zawsze prawoskrętna, nie ma znaczenia, czy występuje w owocach i warzywach, suplementach diety, czy w lekach.

Skąd się wziął mit o lewoskrętnej witaminie C, czyli trochę teorii

Związki chemiczne mogą występować w postaci izomerów, to znaczy składają się z takich samych atomów (ich wzór chemiczny jest identyczny), ale te atomy mogą być różnie rozłożone w cząsteczce.

Istnieje kilka rodzajów izomerii, w tym artykule skupimy się na izomerii przestrzennej (stereoizomerii). Dotyczy ona związków, których atomy są różnie rozłożone w przestrzeni. Nas interesują enancjomery, czyli związki będące swoimi odbiciami lustrzanymi. Przykładem enancjomerów w codziennym życiu są nasze dłonie.

Enancjomery mają aktywność optyczną, czyli skręcają płaszczyznę światła spolaryzowanego.

Izomery skręcające płaszczyznę światła spolaryzowanego w lewo, to izomery lewoskrętne, oznaczane znakiem (-).

Izomery skręcające płaszczyznę światła spolaryzowanego w prawo, to izomery prawoskrętne, oznaczane znakiem (+).

Witamina C, to kwas L-(+)-askorbinowy – jak widać w nazwie ma „plus”, a więc jest prawoskrętna.

Co zatem znaczy literka L, od której prawdopodobnie pochodzi mit lewoskrętności witaminy C?

W chemii istnieją symbole L i D, ale nie mają żadnego związku z lewo-, czy prawoskrętnością. Opisują one określone położenia pewnych grup chemicznych (-H i -OH). Są kompletnie niezwiązane z płaszczyzną światła spolaryzowanego.

Faktem jest, że kwas askorbinowy ma cztery izomery przestrzenne (stereoizomery). Jednak nie każdy z nich posiada aktywność biologiczną i nie każdy z nich można nazwać witaminą C. Aktywność biologiczna witaminy C polega na zdolności leczenia szkorbutu*. Zdolność tą ma kwas L-(+)-askorbinowy.

Z pozostałych izomerów 2 nie posiadają aktywności biologicznej. A czwarty – kwas D-(-)-askorbinowy posiada niewielką, jego aktywność przeciwko szkorbutowi to tylko 5% tej, którą posiada witamina C.

Naturalna witamina C

Wiemy już, że zarówno w lekach, suplementach, jak i owocach oraz warzywach witamina C jest prawoskrętna. A co z pojęciem „naturalna witamina C”? Jest ono pewnym uproszczeniem myślowym. Z punktu widzenia chemii, nie ma rozróżnienia na witaminę C naturalną i sztuczną. Witamina C jest tylko jedna, a jej cząsteczki są identyczne, nie ma znaczenia, czy występują w pomarańczy, czy w tabletce. Zatem, niezależnie od źródła pochodzenia, witamina C, sama w sobie, wykazuje taką samą aktywność biologiczną.

Skąd więc przekonanie, że witamina C z owoców i warzyw działa lepiej niż ta z apteki? W roślinach witaminie C towarzyszą inne substancje korzystne dla naszego zdrowia. Witamina C współdziałając z nimi, może więc przynosić większe efekty, niż pracując solo.

*Szkorbut to choroba wynikająca z niedoborów witaminy C w organizmie, jej objawem jest m.in. krwawienie dziąseł, wypadanie zębów, czy nieprzyjemny zapach z ust.